حضور مؤسس انجمن هوش مصنوعی کیش در صدا و سیمای کیش

متن کامل مصاحبه

**مجری:**
در پایان ماه تیر، خبرهایی در خصوص سند ملی هوش مصنوعی شنیدیم که در شبکه خبر هم به طور مفصل به آن پرداختند و درباره‌اش صحبت کردند. به همین خاطر، از کارشناس هوش مصنوعی، جناب آقای میلاد مساوات، دعوت کردیم که با چهره ایشان آشنا هستید. قبلاً هم در خصوص هوش مصنوعی با ایشان صحبت کرده بودیم. آقای مساوات، تشریف آوردند به برنامه. متشکرم از همراهی‌تون و از اینکه وقت گذاشتید و آمدید.

**میلاد مساوات:**
من هم سلام عرض می‌کنم خدمت شما و بینندگان محترم. به نوبه خودم، تسلیت عرض می‌کنم شهادت آقای اسماعیل هنیه، رهبر مقاومت فلسطین، را. در خدمت شما هستم برای گفتگو در رابطه با سند ملی هوش مصنوعی.

**مجری:**
متشکرم. این سند، مصوبه کجاست؟

**میلاد مساوات:**
این سند، مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی است که در جلسه ۲۹۳ام برگزار شده و به تصویب رسیده است. در تاریخ ۱۴۰۳، یعنی حدود ۱۰ روز پیش، این سند ابلاغ شده به نهاد ریاست جمهوری، وزارتخانه‌ها، ستاد کل نیروهای مسلح و دیگر سازمان‌ها و ادارات دولتی تا از ظرفیت‌های هوش مصنوعی در جهت رفع چالش‌ها و پیشبرد اهداف سازمانی استفاده کنند.

**مجری:**
بله، و آن‌طور که من مطالعه کوتاهی داشتم، به خیلی از نهادهای دولتی ابلاغ شده که از این سند ملی هوش مصنوعی استفاده کنند و بودجه‌ای هم برایشان در نظر گرفته شده است.

**میلاد مساوات:**
بله، دقیقاً. از روی خود سند این موضوع را برایتان می‌خوانم. نهادهایی که این سند به آن‌ها ابلاغ شده عبارتند از: نهاد ریاست جمهوری، هیئت وزیران، ستاد کل نیروهای مسلح، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، وزارت اطلاعات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه، سازمان اداری و استخدامی کشور، سازمان ملی هوش مصنوعی، مرکز ملی فضای مجازی، و ستاد علم، فناوری و نوآوری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی. این‌ها سازمان‌ها و وزارتخانه‌هایی هستند که این سند به آن‌ها ابلاغ شده و از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به وزارت آموزش و پرورش و وزارت بهداشت و سلامت اشاره کرد که این سند می‌تواند برایشان بسیار کاربردی باشد.

**مجری:**
بله. من پیش از این، اگر اجازه بدهید، یک توضیح مختصر در رابطه با خود هوش مصنوعی خدمتتان بدهم و سپس بگویم که حالا چه کاربردی در این وزارتخانه‌ها می‌تواند داشته باشد.

**میلاد مساوات:**
در ابتدا باید عرض کنم که خوب، بحث هوش مصنوعی همان‌طور که در برنامه قبلی هم در خدمتتان بودیم، موضوعی است که باید به ابعاد مختلف آن پرداخته شود. به نظر من، اتفاقی که تا امروز در کشور ما افتاده، متأسفانه بیشتر به جنبه‌های سرگرمی آن پرداخته شده است؛ تولید تصاویر و ویدیوهای مختلفی که فقط یکی از جنبه‌ها و ظرفیت‌های فناوری یا تکنولوژی، یا بهتر است بگوییم، پدیده نوظهور هوش مصنوعی است.

هوش مصنوعی را حقیقتاً ما با دوستانمان هم که صحبت می‌کنیم، نمی‌توانیم اسم تکنولوژی و فناوری هم حتی روی آن بگذاریم. خیلی فراتر از یک تکنولوژی است. یک پدیده نوظهور است که قرار است، به زبان خیلی ساده، هوش انسانی را شبیه‌سازی کند و تمام کارهایی که یک بشر می‌تواند انجام دهد را تا حد ممکن به ماشین‌ها واگذار کند. خب، این می‌تواند در تمام حوزه‌ها و موضوعاتی که ما با آن‌ها در طول زندگی درگیر هستیم، کاربرد داشته باشد.

**مجری:**
سوالی که پرسیدید…

**میلاد مساوات:**
من حالا عناوینی را هم نوشته‌ام که مثلاً یک مدیر، یک هنرمند، افسر راهنمایی و رانندگی، یک معلم، یک پزشک، یک کسبه، یک مهندس معمار چطور می‌تواند از این ظرفیت‌ها استفاده کند. ببینید، پیش از این، ما باید اول یک درکی از هوش انسانی داشته باشیم و بدانیم که بشر اقداماتی که در طول روز انجام می‌دهد، چه در شغلش و چه در تحصیلش، بیشتر جنبه‌های اقدامات او از هوش او نشأت می‌گیرد. ما حالا ۱۴ نوع هوش داریم؛ هوش هیجانی، هوش هنری و انواع هوش‌ها که می‌شود درباره آن‌ها اطلاعات کسب کرد.

ما زمانی که می‌آییم یک ماشین را به واسطه شبکه‌های عصبی شبیه‌سازی می‌کنیم و هوش انسانی را درون آن شبیه‌سازی می‌کنیم، می‌توانیم یک نرم‌افزار یا یک سخت‌افزار را تعبیه کنیم که بتواند کارهای انسان را انجام دهد. به عنوان مثال، یک دبیر آموزش و پرورش، یک معلم، یک فرهنگی می‌تواند از ظرفیت‌های هوش مصنوعی برای ارزیابی بهینه دانش‌آموزان خود استفاده کند. یعنی برای اینکه بتواند یک آزمون را برای دانش‌آموزان برگزار کند و آن‌ها را ارزیابی کند، با دقت بسیار بالاتری، حداقل ۱۰ برابر هوش انسانی، می‌تواند دانش‌آموزانش را ارزیابی کند یا برای طرح سوالات مختلف می‌تواند از ظرفیت‌های هوش مصنوعی استفاده کند.

در حوزه پزشکی، که بسیار بسیار حائز اهمیت است چون جان بشریت را در بر می‌گیرد، بحث تشخیص و درمان را خیلی جدی و خوب می‌تواند دنبال کند. به عنوان مثال، یک پزشک زمانی که می‌خواهد تشخیص یک بیماری را بدهد، خب مسلماً از یک سری داده‌های آماری قدیمی خودش استفاده می‌کند، بر اساس دانشی که تا الان کسب کرده، تجربیاتی که به دست آورده و آن‌ها را می‌تواند تحلیل کند و یک تشخیصی را انجام دهد. ما می‌گوییم که هوش مصنوعی می‌تواند به اندازه میلیون‌ها پزشک داده را در لحظه پردازش کند و خیلی با دقت بیشتری از آن داده‌ها به یک الگوریتم برسد و بتواند بیماری را تشخیص دهد. پس مسلماً هم دقت را افزایش می‌دهد و هم سرعت تشخیص بیماری خیلی زیاد می‌تواند افزایش پیدا کند.

**مجری:**
بله، و دیگر مواردی که حالا اگر وقت برنامه داشته باشید…

**میلاد مساوات:**
موردی که حالا در مورد هوش مصنوعی مطرح شد، خیلی‌ها فکر می‌کردند که می‌آید و خیلی چیزها را حذف می‌کند، نیروی انسانی را حذف می‌کند. ولی الان توضیحاتی که شما دادید، در واقع می‌آید و کمک می‌کند به نیروی انسانی و در واقع سرعت انجام یک کار خیلی بالاتر می‌رود. حالا تفکر و تصوری که در جامعه ما شکل گرفته، شاید از فرهنگ فیلم‌های غربی باشد که در آن‌ها ربات‌هایی قرار است بیایند و با بشر درگیر شوند و یک جنگی شکل بگیرد و هوش مصنوعی بیاید و انسان را شکست بدهد. من نمی‌توانم هیچ فرضی را رد کنم، حالا به عنوان یک محقق، ولی می‌توانم این را بیان کنم که بستگی به خود بشر دارد. چون بشر فقط بُعد هوش نیست؛ بشر ابعاد مختلف وجودی دارد و می‌تواند از ابعاد وجودی خود استفاده کند.

به نظرم، حالا اقدام بسیار ارزشمندی که شورای عالی انقلاب فرهنگی انجام دادند و این سند ملی را تصویب کردند، و به موازات آن، سازمان ملی هوش مصنوعی در کشور ما تشکیل شده، اقدام بسیار ارزشمندی بوده که باعث شده قانون‌گذاری در این حوزه شکل بگیرد و بتوان به شکل درستی از ظرفیت‌های هوش مصنوعی استفاده کرد برای راحتی بشر.

**مجری:**
بله، ببینید ما انقلاب‌های مختلفی را پشت سر گذاشتیم.

**میلاد مساوات:**
دقیقاً، دقیقاً. ما یک زمانی از عصر کشاورزی داشتیم وارد انقلاب صنعتی می‌شدیم و خب آن زمان هم یک سری مقاومت‌هایی وجود داشت که کشاورزانی که با زحمت و مشقت یک زمین کشاورزی را برداشت می‌کردند، شاید برایشان خیلی سخت بود که بخواهند از ماشین به جای آن استفاده کنند، ولی این اتفاق افتاد. چرخ‌های تغییر و تحول گذشت و تمام تصورها کیفیت کار را افزایش داد. حتی همین اتومبیلی که اختراع شد و وارد شد، اوایل نسبت به آن انتقاداتی وجود داشت که چرا باید این ماشین بیاید؟ چرا باید سوخت مصرف کند؟ یا همان ریل‌گذاری برای راه‌آهن که چقدر در سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی خارجی به این موضوع پرداخته شده است.

شاید این سوال برای بیننده‌هایمان پیش بیاید که جزیره‌ای که همیشه از آن به عنوان جزیره خلاق یاد می‌شود یا جزیره‌ای

که می‌خواهد به روز باشد و همپای جهان پیش برود، در زمینه تکنولوژی هوش مصنوعی چقدر می‌تواند به آن کمک کند؟ چون قطعاً نوجوانان و جوانان جزیره کیش هم علاقه‌مند هستند که وارد این فضا شوند و از این فضا کمک بگیرند برای خودشان. مخصوصاً که الان تابستان هم هست و اوقات فراغت دارند. شاید دوست داشته باشند که در کلاس‌های هوش مصنوعی شرکت کنند و تا فرصتش هست دانششان را بالا ببرند. چون تا آنجایی که من می‌دانم، این موضوع گروه سنی ندارد و همه می‌توانند وارد این فضا شوند.

**میلاد مساوات:**
خیلی سوال عالی و بی‌نظیری بود. من جزو مواردی که می‌خواستم عرض کنم این بود که چرا کیش؟ چرا ما در شبکه کیش به این موضوع پرداختیم و چرا در جزیره کیش می‌توان خیلی جدی و قوی در راستای شاخص‌های این سند ملی حرکت کرد؟ ببینید، یکی از مواردی که در این سند ذکر شده، جایگاه کشور ایران در شاخص آمادگی هوش مصنوعی دولت است که ما وضعیت موجودمان، حالا جسارتاً ببخشید چون سندی که ابلاغ شده و در محضر عموم است اعلام می‌کنم، جایگاه ۹۴ است در شاخص کل کشورهای دنیا.

و این سند اشاره کرده که وضعیت مطلوب در سال ۱۴۰۷ باید به جایگاه سی‌ام برسد. یعنی ما شصت و چهار پله باید صعود کنیم و به رتبه سی‌ام جهان برسیم. و موضوع دوم بحث تعداد شهرهای هوشمند در کشور ایران است. متأسفانه، حالا شاید تصور بسیاری از عزیزان این باشد که کیش یک جزیره هوشمند یا یک شهر هوشمند است. ولی بر اساس شاخص‌های سند ملی که بیان شده، بر اساس استانداردها، هیچ‌کدام از این شاخص‌ها را شهرهای ایران ندارند و متأسفانه ما در وضعیت موجود، در وضعیت صفر هستیم. یعنی هیچ شهر هوشمندی در ایران بر اساس شاخص‌های این سند وجود ندارد.

و وضعیت مطلوب در سال ۱۴۰۷ عدد ۳ است. یعنی ما تا چهار سال آینده باید سه شهر هوشمند در ایران بر اساس این مصوبه داشته باشیم که خب مسلماً بر اساس تجربه‌های گذشته، تبریز جزو شهرهای اول خواهد بود چون معمولاً اولین‌ها در آنجا شکل می‌گیرد و خیلی پای کار مسئولینشون می‌آیند تا حمایت کنند از این‌گونه اتفاقات.

خیلی ساده بگویم که هوش مصنوعی، اکسیژن و ساختار تنفسی هوش مصنوعی برمی‌گردد به یک موضوع مهم به نام داده‌ها. همان‌طور که عرض کردم، هوش مصنوعی از اطلاعات و داده‌های موجود می‌تواند به یک یادگیری عمیق برسد که در مورد مسائل فکر کند و تصمیم بگیرد. این داده‌های موجود هم مانند اکسیژن تنفسی برای هوش مصنوعی هستند. با توجه به اینکه جزیره کیش یک ساختار یکپارچه از نظر حاکمیتی و بخش خصوصی دارد و داده‌ها به صورت یکپارچه ذخیره می‌شوند، البته نیاز به یک سری اقدامات هم دارد.

**مجری:**
بله، خیلی مشخص است.

**میلاد مساوات:**
بحث مثلاً دوربین‌های نظارتی خیلی جدی می‌تواند مورد توجه قرار گیرد. با استفاده از بینایی ماشین و پردازش زبان طبیعی، می‌توان روی آن‌ها کارهایی انجام داد و راهنمایی و رانندگی را هوشمند کرد. یکی از پروژه‌های مطالعاتی بنده این است که بتوانیم این دوربین‌ها را هوشمند کنیم. شاید در هیچ شهر دیگری این‌قدر ظرفیت‌های جذابی وجود نداشته باشد. البته این هم نیاز به همکاری سازمان‌ها و نهادهای داخل جزیره دارد که خدا را شکر تا الان هم حمایت خیلی خوبی انجام داده‌اند و مطمئنم که بعد از این هم این اتفاق می‌افتد تا ما بتوانیم این موضوع را در جزیره کیش راه‌اندازی کنیم.

یک فضای دیگر هم خیلی می‌تواند کمک کند. مردم جزیره کیش می‌توانند کمک‌کننده این ماجرا باشند که زودتر اجرا شود. شاید از آن طرف، برای راهنمایی و رانندگی که این هوش مصنوعی را برنامه‌ریزی کرده‌ایم، مردم قوانین را به قدری خوب رعایت کنند که ممکن است سوالی برای خود هوش مصنوعی پیش بیاید که چرا داده‌ای که داده‌ایم و دیتایی که مشخص شده، با رفتار مردم مطابقت ندارد و مردم همه چیز را رعایت می‌کنند.

**مجری:**
بله، موضوع در حوزه گردشگری چه تاثیری می‌تواند داشته باشد؟ به خصوص برای جذب توریست خارجی؟

**میلاد مساوات:**
بحث ترجمه در زمان واقعی.

**مجری:**
آره، بحث ترجمه به تمام زبان‌های دنیا.

**میلاد مساوات:**
بله، در هوش مصنوعی چون بحث “Natural Language Processing” مطرح می‌شود، یعنی پردازش زبان طبیعی، ما می‌توانیم ابزاری را داشته باشیم که بدون هیچ محدودیتی از هر زبانی به هر زبان دیگری ترجمه را در لحظه انجام دهد. یعنی اگر بخواهیم با توریست خارجی ارتباط برقرار کنیم، به جای استفاده از مترجم، می‌توانیم از یک ابزار هوشمند استفاده کنیم که در لحظه ترجمه کند.

من در خصوص آموزش هم عرض کنم که سعی کرده‌ام در تمام موسسات آموزشی جزیره کیش اقداماتی انجام دهم که آموزش‌های مربوط به پایه‌های هوش مصنوعی به دانش‌آموزان ارائه شود. چون هوش مصنوعی یک سری زیرساخت‌ها نیاز دارد. یک علم بین‌رشته‌ای است. فرد باید برنامه‌نویسی، شبکه‌های عصبی، آمار و احتمالات ریاضی بلد باشد تا بتواند به تولید ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی برسد. در آموزش‌های جدید، آموزشگاه‌های جزیره کیش، ما به صورت موازی اقداماتی انجام داده‌ایم که در تمام سطح جزیره، از شهرک نوبنیاد گرفته تا صدف و شهرک‌های حتی دورتر، بچه‌ها بتوانند به راحتی در آموزش‌ها شرکت کنند. این اتفاق زودتر افتاده است. الان در هر آموزشگاهی که سر بزنید، این آموزش‌ها در دسترس است.

من الان خودم یکی از مدرسین این آموزشگاه‌ها هستم و شاگرد هشت و نیم ساله دارم که باور کنید خیلی جدی دنبال می‌کند. هر هفته می‌آید سر کلاس و تمریناتش را انجام می‌دهد و به خوبی درک می‌کند موضوع را.

**مجری:**
خیلی متشکرم از حضورتان.

**میلاد مساوات:**
اتفاقی که شاید برایتان جالب باشد، این است که هوش مصنوعی از ایران آغاز شده است. مخترع اصلی و کاشف اصلی هوش مصنوعی که متأسفانه در هیچ جا از او یاد نمی‌شود، آقای خوارزمی هستند که الگوریتم را کشف کردند. با کتاب “الجبر” که نوشتند، اسم الگوریتم از آقای خوارزمی آمده که یک ایرانی بوده و حالا در کشور ازبکستان، محل تولد ایشان است. الگوریتم پایه‌های هوش مصنوعی را تشکیل داده است. این یک عرق ملی برای من است که می‌دانم مبدأ هوش مصنوعی ایران است و امیدوارم مقصدش هم ایران باشد و در این زمینه کارهای خوبی انجام شود.

**مجری:**
درود بر شما جوان ایرانی که انقدر اهمیت دارد برایتان پیشرفت کشور و جزیره‌ای که در آن زندگی می‌کنید. امیدوارم در این مسیر موفق باشید. خیلی ممنونم از شما و وقتتان.

**میلاد مساوات:**
سلامت باشید. ممنونم.

—

این متن با اصلاحات لازم آماده شده و گفتگوها به ترتیب و با ذکر گوینده مشخص شده‌اند.